روش های پیشگیری و درمان آب مروارید
جراحی آب مروارید چگونه انجام می شود ؟ آب مروارید یا کاتارکت ، نوعی بیماری چشمی است که بر روی عدسی چشم ایجاد می شود و منجر به تیره و کدر شدن عدسی چشم و به دنبال آن اختلالات بینایی و تاری دید می شود. بیماری آب مروارید غالبا در میان افراد مسن شیوع بیشتری دارد ، چرا که افزایش سن عدسی چشم تدریجا شفافیت خود را طی یک فرایند طبیعی از دست می دهد و به این ترتیب احتمال بروز این بیماری در میانسالی افزایش می یابد.
علت آب مروارید چشم
عدسی چشم متشکل از پروتئین و آب می باشد. این پروتئین ها به گونه ای قرار می گیرند که سبب ایجاد شفافیت در عدسی و همچنین عبور نور از آن شوند. چنانچه پروتئین موجود در عدسی در برخی نواحی چشم تجمع یابد و چشم درگیر تغییراتی گردد آب مروارید بروز خواهد نمود ، چرا که این اتفاقات سبب پدید آمدن ناحیه ای کدر بر روی عدسی چشم می شوند. هنوز دلیل اصلی ایجاد آب مروارید مشخص نشده است اما در ذیل برخی از شایع ترین علل ابتلا به این بیماری را قید می نماییم:
- سابقه وراثتی ابتلا به آب مروارید در بستگان درجه یک و دو
- افزایش سن
- برخی بیماری ها از قبیل دیابت
- سابقه انجام جراحی چشم
- برخورد ضربه به چشم
- قرارگیری طولانی مدت در معرض مستقیم نور آفتاب
- مصرف سیگار و الکل
- مصرف داروهای استروئیدی به مدت طولانی
- سابقه ابتلا به التهابات چشمی
علائم بیماری آب مروارید
لازم به ذکر است از آنجا که بیماری آب مروارید روند تدریجی دارد در آغاز ابتلا اختلالات حاد بینایی ایجاد نمی کند اما پس از افزایش کدورت در عدسی چشم قطعا مشکلات بینایی بسیاری برای فرد ایجاد خواهد شد. برخی از علائم بیماری آب مروارید عبارتند از :
- دید تار و مه آلود
- تغییر ناگهانی نمره عینک
- اختلالات بینایی در شب
- نزدیک بینی در میانسالان
- زرد شدن یا محو شدن رنگ ها
- تابش نور به صورت خیره کننده در طول روز
تشخیص آب مروارید
برای تشخیص این بیماری باید به چشم پزشک مراجعه نمود. چشم پزشک طی بررسی ها و معاینات دقیق وجود بیماری و شدت آن را مشخص می کند. به علاوه چشم پزشک می تواند وجود دیگر اشکالاتی که سبب ایجاد ناراحتی در چشم یا کاهش دید شده اند را نیز تشخیص دهد ، زیرا در برخی موارد ممکن است اختلالات عصب بینایی یا پرده شبکیه نیز علاوه بر آب مروارید از دلایل کاهش میزان بینایی باشند.
درمان آب مروارید
در صورتی که آب مروارید دارای علائم جزئی باشد ممکن است بتوان با تغییر نمره عینک موقتا بیماری را درمان نمود ، اما به طور کلی هیچ روش دارویی ، تغذیه ای ورزشی یا غیره برای درمان یا پیشرفت این بیماری وجود ندارد. بنابراین از آنجا که در صورت تشدید آب مروارید ، اختلالاتی نظیر کاهش بینایی برای فرد اتفاق می افتد و قاعدتا انجام فعالیت های روزمره فرد تحت الشعاع قرار می گیرد جهت درمان این بیماری حتما باید اقدام به جراحی آب مروارید نمود.
عمل کاتاراکت به روش فیکو
رایج ترین روش برای جراحی آب مروارید ، روش فیکو یا فیکوامولسیفیکاسیون می باشد که تحت بی حسی موضعی در ناحیه انجام می پذیرد. در عمل کردن آب مروارید به روش فیکو ، جراح متخصص جهت دسترسی به عدسی چشم باید حفره بسیار کوچکی به ابعاد 2 الی 3 میلیمتر ایجاد کند که به این منظور دو برش در بخش سفیدی چشم و در نزدیکی لبه خارجی قرنیه ایجاد می نماید.
در این مرحله ، جراح وسیله ای کوچک موسوم به پروب را وارد چشم می کند و به کمک امواج ماوراء صوت یا اصطلاحا اولتراسونیک عدسی کدر شده را به قطعات بسیار کوچک تجزیه می کند. سپس به کمک مکش دستگاه فیکوامولسیفیکاسیون اقدام به استخراج این قطعات کوچک از چشم می کند. پس از این مرحله ، لنز مصنوعی دائمی را درون چشم بیمار قرار می دهد.
توجه داشته باشید که جنس این لنزهای مصنوعی از سیلیکون ، اکریلیک یا پلاستیک یا هستند می باشد و به هیچ عنوان وجود آن در چشم توسط بیمار محسوس نخواهد بود.
از ویژگی های این لنزها می توان به این مورد اشاره نمود که از آنجا که در داخل چشم کار گذاشته می شوند نیاز به مراقبت خاصی ندارند.
لنز یا عدسی داخل چشمی در عمل فیکو حالت تاشو دارد و از طريق سوراخ کوچکی که جراح ایجاد نموده و پیشتر راجع به آن توضیحاتی بیان داشتیم به درون چشم بیمار فرستاده می شود.
این لنز در کنار كپسول خلفی باز می شود و ابعاد اپتیک آن به اندازه حدودا 6 میلیمتر خواهد رسید. لنزهای داخل چشمی توسط بازوهای مجاور یا haptic به صورت کاملا محکم در داخل كپسول قرار می گیرند.
ایجاد برش های بسیار کوچک در روش فیکو آن را فاقد نیاز به بخیه می سازد که این مسئله یکی دیگز از مزایای جراحی آب مروارید به روش فیکو می باشد ، البته در برخی موارد بنابر صلاحدید پزشک متخصص ممکن است نیاز به یک یا دو بخیه موقتی ضرورت یابد.
جراحی فیکو به چه صورت انجام می شود ؟
در حال حاضر و با پیشرفت روزافزون تکنیک های جراحی ، جراحی آب مروارید به روش فیکو به سهولت و به روشی کاملا سرپایی و بدون نیاز به آمادگی خاصی انجام می شود.
البته انجام برخی آزمایشات که جراح تجویز می نماید و همچنین انجام مشاوره قلب و عروق از الزامات پیش از جراحی می باشد.
برای انجام این جراحی توصیه می شود ، بیمار از 1 ساعت قبل از عمل در محل جراحی حضور یابد.
سپس قبل از انجام عمل و به منظور باز نگاه داشتن کامل مردمک چشم ، کاهش میزان درد و کاهش احتمال ابتلا به عفونت و التهاب از قطره های چشمی استفاده می شود.
اینهمل به طور کلی تحت بی حسی موضعی انجام می شود ، لذا فرد در حين عمل كاملا هوشيار است ، البته با توجه به صلاحدید پزشک و خواست بیمار ممکن است از داروهای آرامبخش خفیف در طول جراحی استفاده گردد.
عمل آب مروارید به روش فیکو معمولا حدود 20 الی 30 دقیقه به طول می انجامد و سپس بیمار به مدت 1 ساعت تحت مراقبت های ویژه قرار گرفته و پس از آن ترخیص می گردد.
تاری دید بعد از عمل آب مروارید
مهم ترین مشکلی که ممکن است پس از آب مروارید رخ دهد کدورت یا تاری کپسول خلفی می باشد ، این پدیده زمانی به وقوع می پیوندد که بخش پشتی کپسول یعنی محلی که لنز درون آن قرار داده می شود ضخامت یافته باشد .
نگران نباشید ، چرا که این مسئله حاکی از بازگشت بیماری آب مروارید نمی باشد و این امر تنها به دلیل رشد یک غشاء یا لایه در بخش پشتی لنز مصنوعی حادث می شود.
حال آنکه چنانچه بیمار پس از جراحی آب مروارید با این مسئله مواجه شده و دچار تاری دید شود ، ممکن است جهت اصلاح این حالت احتیاج به جراحی لیزری چشم ضرورت یابد که د این جراحی بخش تار کپسول عدسی از چشم بیمار پاک می شود و به این ترتیب فضای کافی و مناسب جهت نگهداری لنز مصنوعی باقی خواهد ماند.
هزینه عمل آب مروارید
میزان هزینه عمل آب مروارید تحت تاثیر عوامل متعددی از جمله نوع تست های پیش از عمل اعم از تست ساده یا تست ساده توام با انکساری ، نوع لنز مصونوعی داخل چشمی ، محل انجام جراحی و غیره قرار دادرد و بر حسب این موارد برآورد می شود.
آيا در صورتی که عدسی هر دو چشم كدر شده باشد می توان طی یک جلسه هر دو چشم را عمل کرد ؟
خیر ، عموما در چنین مواردی جراح طی دو جلسه اقدام به عمل جراحی آب مروارید هر چشم می نماید و فاصله زمانی برای انجام عمل هر دو چشم می تواند حدودا بین یک الی 3 هفته باشد. تا در این مدت روند ترمیم چشم جراحی شده صورت پذیرد.
مراقبت های جراحی آب مروارید
پس از انجام جراحی و استراحت به مدت 24 ساعت ، بیمار باید جهت بررسی چشم ها به پزشک معالج خود رجوع نماید.
بعد از جراحی آب مروارید ممکن است ، برخی بیماران با کمی احساس درد و ناراحتی در چشم خود مواجه شوند که در این صورت جهت تسکین درد فقط می توانند از داروهای تجویز شده توسط پزشک خود استفاده نمایند.
بعلاوه ممکن است بیمار تا مدتی بعد از جراحی نسبت به نور دچار حساسیت شود که این مسئله کاملا طبیعی می باشد.
پس از جراحی آب مروارید ، قطره های چشمی به منظور پیشگیری از عفونت و همچنین جهت کنترل فشار داخل چشم برای بیمار تجویز می شوند و استفاده از آن ها تا یکماه بعد از عمل ضروری می باشد.
نتایج جراحی آب مروارید
علیرغم سایر روش های درمان آب مروارید ، تقریباً بلافاصله بعد از عمل فیکو بیمار می تواند انجام فعالیت های روتین خود از قبیل خواندن ، رانندگی ، ورزش و غیره را از سر بگیرد.
به طور کلی پش از جراحی آب مروارید ، بیماران دید طبیعی خود را بازیافته و همچنین از رنگ ها و عمق به درک درک بهتری خواهند رسید به طوری که در برخی موارد دیگر احتیاج به استفاده از عینک یا لنزهای تماسی نخواهند داشت.
