خشکی چشم

خشکی چشم

خشکی چشم یکی از شایع ترین بیماری های چشمی است که بر اثر کاهش اشک چشم پدید می آید و ممکن است همه افراد در هر سنی با این بیماری مواجه شوند ؛ اما احتمال بروز آن در افراد مسن تر بیشتر است. همچنین در مقایسه با آقایان درصد ابتلا خانم ها به این عارضه بیشتر می باشد. این بیماری علائم مختلفی دارد که بسته به میزان پیشرفت آن متغیر است. در ادامه اطلاعات کاملی از عارضه مذکور توسط کلینیک نورنگاه ، بهترین مرکز چشم پزشکی کرج به خوانندگان و مراجعین محترم داده می شود.

 

شرح ترشح طبیعی اشک قبل از خشکی چشم

در واقع اشک در مرطوب نگه داشتن چشم ، شستشوی مداوم سطح کره چشم و رساندن اکسیژن و مواد غذایی به قرنیه نقش بسزایی دارد. به طور کلی اشک چشم متشکل از سه لایه می باشد :

1. لایه موکوسی عمقی : این لایه به روی قرنیه و ملتحمه قرار داشته و منجر به پخش شدن لایه آبکی و مایع اشک در سطح چشم می شود.
2. لایه آبکی میانی : در واقع این لایه بسیار مهم بوده و قسمت اصلی اشک چشم می باشد. حدود 98 درصد این لایه متشکل از آب بوده و مابقی آن املاح و پروتیئن است. بخش مایع این لایه از غده اشکی ترشح می شود. این غده در بخش خارجی و بالای کره چشم قرار گرفته است.
3. لایه چربی سطحی : این لایه از غده های لبه پلک ترشح شده و به روی لایه آبکی قرار دارد. همچنین از تبخیر زود هنگام لایه آبکی چشم جلوگیری خواهد کرد.

هر بار که فرد پلک می زند ، موجب گسترده شدن لایه اشکی می شود و اشک باقی مانده از طریق دو سوراخ بسیار کوچک که در گوشه داخلی پلک قرار دارند به داخل بینی هدایت می شوند. به همین دلیل به هنگام گریه کردن فرد دچار آبریزش بینی می شود.

دلایل خشکی چشم

دلایل مختلفی هستند که سبب کاهش تولید یا تغییر کیفیت اشک شده که در نهایت منجر به خشکی در چشم می شوند. این دلایل عبارتند از :

• افزایش سن
• مشکلات مغزی
• تغییرات هورمونی
• عدم بسته شدن پلک ها
• بیماری هایی همچون تیروئید
• التهاب لبه پلک ها ( بلفاریت )
• استفاده بیش از حد از لنز های تماسی
• عوامل محیطی همچون هوای گرم یا خشک
• کار چشمی طولانی مدت همچون کار با کامپیوتر یا تماشای زیاد تلویزیون
• مصرف دارو هایی همچون داروی ضد فشار خون ، سرما خوردگی ، ضد افسردگی ، قلبی و قرص های جلوگیری از بارداری و بسیاری از قطره های چشمی

علائم خشکی در چشم

غالبا افرادی که مبتلا به این بیماری هستند احساس خشکی چشم نداشته و بیشتر احساس سوزش ، خارش و حتی ریزش اشک دارند. اما از رایج ترین علائم این بیماری می توان به موارد زیر اشاره نمود :

• قرمزی چشم ها
• عدم تحمل لنز تماسی
• اشک ریزش بیش از حد
• سوزش و خارش چشم ها
• حساسیت به نورهای شدید
• تاری دید که با پلک زدن برطرف می شود.
• احساس وجود جسم خارجی همچون شن ریزه در چشم ها

در بیشتر موارد این علائم در هر دو چشم ایجاد شده و شدت آن در زمان های مختلف به یک صورت نیست. معمولا شدت علائم خشکی چشم هنگام استفاده از کامپیوتر و تلویزیون ، مطالعه طولانی مدت و قرار گرفتن در معرض باد و گرد و غبار بیشتر خواهد شد.

راه های پیشگیری از خشکی چشم

امروزه به دلیل تغییر سبک زندگی افراد و کار طولانی مدت با صفحه نمایش ها ، بسیاری از افراد دچار عارضه خشکی در چشم می شوند. اما خوشبختانه حتی در چنین شرایطی نیز می توان با تمرین عادات درست روزانه و رعایت برخی نکات از این عارضه جلوگیری کرد. راه های جلوگیری از خشکی در چشم شامل موارد زیر است:

• • دوری از وزیدن هوا به چشم ها : رسیدن هواهایی نظیر سشوار ، بخاری ، تهیه هوا ، استفاده از بخاری ماشین در آب و هوای خشک زمستانه ، شما را از خشک چشم ایمن می دارد.

• • رطوبت هوا : محیط مرطوب منزل یا محیط کار به ویژه در آب و هوای زمستانه ، از خشکی چشم جلوگیری می کند.

• • استفاده از عینک : هنگام استخر ، از عینک شنا استفاده کنید و هنگام مطالعه با فعالیت چشمی ( درصورتی که عینکی هستید) از عینک طبی استفاده کنید. همچنین استفاده از عینک آفتابی در هنگام وزش باد از خشکی چشم جلوگیری می کند.

• • پلک زدن : هنگام مطالعه یا کار با صفحه نمایشگر پلک بزنید. همچنین می توانید چشم های خود را برای چند دقیقه ببندید ؛ این عمل از تبخیر آب چشم شما و در نتیجه خشکی در آن جلوگیری می کند.

• • به آب و هوای محیط دقت کنید : توجه داشته باشید الان در چه شرایط آب و هوایی هستید ؛ به عنوان نمونه هوا در هواپیما ، صحرا ، ارتفاعات خشک است. در چنین شرایطی پلک زده و با بستن کوتاه مدت چشم های خود از تبخیر آب آن ها جلوگیری کنید.

• • مقدار باز یا بسته بودن چشم هنگام کار با صفحه نمایشگر : هر چه پلک ها هنگام کار با صفحه نمایشگر بیشتر باز باشد ، فرد بیشتر در معرض عارضه مذکور قرار می گیرد. درست برعکس این موضوع ، هر چه چشم ها بیشتر به حالت خمار ، برود ، احتمال خشکی چشم در فرد کمتر می شود. با توجه به این نکته ، بهتر است صفحه نمایشگر ، پایین تر از سطح پلک شما قرار بگیرد. این موضوع سرعت از بین رفتن آب چشم را کاهش داده و به نوعی از این بیماری جلوگیری می کند.

• • عدم استعمال دخانیال : سیگار و دیگر دخانیات ، تاثیر بسزایی در این عارضه دارد ؛ بنابراین اگر از این مشکل رنج می برید ، پییشنهاد می دهیم درصدد ترک آن برآیید.

• • استفاده از قطره اشک مصنوعی : با مراجعه به پزشک در بهترین مرکز چشم پزشکی کرج ، میزان خشکی در چشم شما تخمین زده می شود و در صورتی که عارضه مذکور در شما به صورت مزمن باشد ، پزشک با تجویز قطره چشم حاوی اشک مصنوعی این موضوع را کنترل کرده و گاهی با تجویز این دارو ، از پیشرفت آن جلوگیری می کند.

تشخیص خشکی چشم

مراحل تشخیص خشکی در چشم که توسط پزشک انجام می شود ، شامل مراحل زیر است :

• معاینه چشم : علاوه بر معاینه بصری چشم ، پزشک در رابطه با عادت های روزانه و تاریخچه چشم شما سوالاتی می کند.

• سنجش حجم اشک : در سنجش میزان اشک چشم از نوار کاغذی استفاده می شود ؛ این نوار کاغذی بعد از 5 دقیقه با توجه به شرایط چشم فرد ، خیس می شود. میزان خیسی به پزشک اطلاعات لازم را در رابطه با آب چشم به پزشک می دهد.

• کیفیت اشک : در این بررسی ، مدت تبخیر اشک چشم و وجود یا عدم وجود لکه های رنگی در قرنیه را می سنجد. بدین ترتیب کیفیت اشک را تخمین می زند.

چه افراد عمدتا به خشکی چشم مبتلا می شوند؟

این احتمال وجود دارد که خشک شدن چشم برای هر فردی رخ دهد اما بروز این بیماری عمدتا در برخی افراد بیشتر از دیگران است. برخی فاکتورها موجب می شود که این عارضه در میان اشخاص بالای 50 سال رخ دهد و یا اینکه جنسیت یکی از فاکتورهای مهمی است که می تواند ریسک خشکی چشم را در این افراد افزایش دهد. به کار بردن لنزهای چشمی نیز یکی دیگر از مواردی است که می تواند دلیل ابتلا به این بیماری باشد. کاهش سطح ویتامین A نیز از مواردی است که در ابتلا به این عارضه می تواند حائز اهمیت باشد. برای افزایش میزان سطح این ویتامین در بدن می توانید در برنامه غذایی روزانه خود از مواردی مانند جگر ، ماهی و روغن های گیاهی استفاده کنید.

در چه زمانی می توان برای خشکی چشم به دکتر مراجعه کرد؟

چشم ها از مهمترین و حیاتی ترین اندام های بدن به شمار می روند در نتیجه بهتر است که با مشاهده حداقل ترین شواهد ابتلا به خشکی چشم به بهترین مرکز چشم پزشکی مراجعه کنید که روند درمان و مقابله با بیماری را در پیش بگیرید. با مشاهده مواردی از قبیل قرمزی ، سوزش ، خستگی یا دردناک بودن چشم ها از مواردی هستند که بیان می کنند که شما به معاینه چشمی نیاز دارید و بهتر است که هر چه سریعتر به دکتر چشم پزشکی مراجعه کنید. با ویزیت توسط متخصص در بهترین مرکز چشم پزشکی می توان بهترین روش درمان خشکی چشم را بسته به میزان آسیب وارده به چشمها برای شما توصیه می کند و میتوانید راه کاری مفید را به جای درمان های خودسرانه در نظر بگیرید.

چه عواملی احتمال بروز خشکی چشم را افزایش می دهد ؟

سن افراد بالاتر از 50 سال : با بالا رفتن سن افراد ، به مرور زمان میزان اشک موجود در چشم افراد کاهش می یابد. به همین جهت می توان گفت که اشخاصی که سن آن ها بالای 50 سال می باشد ، در معرض خطر ابتلا به خشکي چشم می باشند.

جنسیت :  کمبود اشک اغلب در بانوانی وجود دارد که از قرص های ضد بارداری برای پیشگیری از بارداری استفاده می کنند و به همین جهت به تغییرات هورمونی دچار شده اند.

عدم مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین آ :  این ویتامین به جهت پیشگیری از ابتلا به خشکی چشم کمک شایانی می کند. ویتامین آ در برخی از مواد غذایی مانند کلم بروکلی و هویچ یافت می شود.

کمبود اسید های چرب امگا 3 : این ماده غذایی از اهمیت بالایی در روغن های گیاهی ، ماهی ، گردو و غیره یافت می شود.

عارضه های احتمالی خشکی چشم

به یاد داشته باشید که اگر یک بیماری روند درمان را در پیش نگیرید این احتمال وجود دارد که برای فرد عوارضی را به دنبال داشته باشد. مواردی مانند عفونت چشم ، صدمه به وسعت دید و بسیاری موارد دیگر.

عوارض خشکی چشم

افرادی به عارضه خشکی چشم دچار هستند در صورتی که سریعا به درمان آن اقدام نکنند ، در طول زندگی خود این عارضه را تجربه می کنند که شامل موارد زیر می باشد :

عفونت چشم

با توجه به اینکه اشک ها از چشمان ما در برابر عوامل خطر ساز خارجی و عفونت محافظت می کنند. بدون وجود اشک ، احتمال خطر ابتلا به عفونت چشم ها تا حد زیادی افزایش می یابد.

آسیب به سطح چشم

در صورتی که فردی با این مشکل مواجه باشد و اقدام به درمان نکند ، ممکن است به التهاب چشم ، سایش و زخم قرینه و همچنین مشکلات بینایی دچار شود.

کاهش کیفیت زندگی

این عارضه می تواند موجب شود که فرد طی انجام فعالیت های روزمره خود ، همچون کتاب خواندن و یا نگاه کردن به تلویزیون و یا تلفن همراه دچار مشکل شود.

شایع ترین علت های خشکی چشم کدامند ؟

نبود تناسب در مخلوط اشک :

همانطور که قبلا بیان شد می دانید که صفحات اشکی از سه لایه متشکل است ؛ لایه سطحی ، لایه میانی ، لایه زیرین.

کاهش تولید اشک :

عوامل مختلفی در کاهش تولید اشک دخیل هستند. افزایش سن که از علت های تشدید کننده احتمال بروز خشکی چشم است. بعد از گذر از 40 سالگی ، تولید اشک کاهش می یابد. این کاهش میزان اشک در چشم موجب می شود که چشم خشک شود و به راحتی تحریک شده و موجب عفونت گردد. دیگر عامل کم تر شدن تولید اشک به علت اختلالات هورمونی به وجود آمده در زمان یائسگی موجب بروز خشکی در چشم می شود. کاهش تولید اشک می تواند موجب بروز بیماری های خود ایمنی ، سندرم شوگرن و غیره باشد.

مشکلات پلک :

اغلب افراد تقریبا 5 بار در دقیقه پلک می زنند ، با هربار پلک زدن ، لایه نازکی از اشک روی سطح چشم پخش می شود. مشکل های پلک ممکن است در حرکات پلک زدن اختلال ایجاد کنند. التهاب لبه پلک یکی از اختلالات به وجود آمده پلک است.

درمان خشکی چشم

در زیر به چند روش درمان خشکی چشم در بهترین مرکز چشم پزشکی کرج اشاره می شود:

استفاده از اشک مصنوعی :

عمدتا اولین گام برای رفع خشکی چشم استفاده از قطره های اشک مصنوعی است اما باید به خاطر داشت که در مواقع خشکی خفیف که ناشی از موارد استفاده از کامپیوتر ، خواندن کتاب و غیره رخ می دهد مناسب است.

قطره های کاهش دهنده التهاب :

باعث روانسازی سطح چشم می شود . استفاده این قطره التهاب های چشم را که در اثر خشکی چشم به وجود آمده است را کاهش می دهد و به بیمارکمک می کند تا از اشک طبیعی برای حفظ رطوبت چشم استفاده کند.
به خاطر داشته باشید که برای درمان با استفاده از قطره ها حتما باید دوره 90 روزه از آن ها استفاده کنید که به نتیجه مطلوب رسیده باشید.

قطره چشم استروئیدی :

در سال های اخیر ، متخصصین التهاب را یکی از علت های خشکی چشم بیان کرده اند. التهاب اغلب باعث قرمزی و سوزش می شود اما در برخی موارد ممکن است بدون علائم نیز باشد. این نوع از قطره ها عمدتا به عنوان مکمل در کنار دیگر قطره ها مورد استفاده قرار می گیرد.

روان ساز هایی همچون Lacrisert :

این روان کننده نوعی داروی جامد است که از یک ماده روانساز بدون نگهدارنده تشکیل شده است و با گذشت زمان مایع می شود و نتایج آن در تمام روز قابل مشاهده و بسیار موثر است.